ΤΟ ΤΥΡΙ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΜΑΣ
<<Αν είχα ένα γιο της παντρειάς θα του έλεγα: Μην εμπιστεύεσαι την κοπέλα που
δεν της αρέσει ούτε το τυρί, ούτε το κρασί, ούτε η τρούφα, ούτε η μουσική>>
Γράφει: Η κα Τσαμπούρη Περιστέρα συνταξιούχος εκπαιδευτικός Οικιακής Οικονομίας
Το τυρί είναι από τα πιο εκλεκτά τρόφιμα του ανθρώπου,πολύ βασική, θρεπτική και υγιεινή τροφή για τον ανθρώπινο οργανισμό. Είναι από τα λίγα τρόφιμα που όχι μόνο επιτρέπεται, αλλά επιβάλλεται η κατανάλωσή του από όλες ανεξάρτητα της ηλικίες. Δεν είναι τυχαίο ότι αρκετά τυριά, λαών με παράδοση στα γαλακτοκομικά, χαρακτηρίστηκαν σαν εθνικοί θησαυροί. Παράδειγμα η φέτα για τους Έλληνες, το ροκφόρ για τους Γάλλους, το έμμενταλ για τους Ελβετούς, το τσένταρ για τους Άγγλους και η μοτσαρέλλα για τους Ιταλούς.
Θρεπτικά συστατικά: Αν και υπάρχουν αρκετές εκατοντάδες διαθέσιμες ποικιλίες τυριών, με διαφορετική υφή, γεύση και άρωμα, όλα τα είδη διατηρούν κάποια βασικά χαρακτηριστικά, που τα καθιστούν πολύτιμα στη διατροφή του ανθρώπου. Το τυρί έχει μεγάλη θρεπτικά αξία, αφού είναι πλούσιο σε όλα τα συστατικά, που είναι απαραίτητα για την σωστή ανάπτυξη του οργανισμού. Περιέχει πολλά από τα πολύτιμα θρεπτικά συστατικά του γάλατος, όπως όλη η πρωτεΐνη, το μεγαλύτερο μέρος του λίπους, ανόργανα άλατα (ασβέστιο, φώσφορος), και βιταμίνες, όπως τις βιταμίνες Ε, Κ, ριβοφλαβίνη και βιταμίνη Α και D. Τα συστατικά δε αυτά βρίσκονται σε μεγαλύτερη αναλογία από ότι στο γάλα, αφού είναι συμπυκνωμένη τροφή. Ιδιαίτερα τα σκληρά τυριά, στα οποία η περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη είναι μέχρι και 30%, ξεπερνούν και αυτήν του κρέατος πολλές φορές. Κυρίως είναι πλούσιο σε:
- Πρωτεΐνες: Ανάλογα με τη μέθοδο παρασκευής τους τα τυριά περιέχουν 10-30% πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, που περιέχουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα σε ποσά ανάλογα με τις ανάγκες του οργανισμού. Στα σκληρά τυριά, η περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη (30%) ξεπερνά κι αυτήν του κρέατος (20%). Για το λόγο αυτό, τα τυριά έχουν μεγάλη βιολογική αξία και ενδείκνυνται για τη διατροφή κυρίως των παιδιών, που έχουν μεγαλύτερες ανάγκες σε αμινοξέα από ότι οι ενήλικες. Επιπρόσθετα, οι πρωτεΐνες σε μερικά τυριά (κυρίως στα μεγάλου χρόνου ωρίμανσης) είναι πολύ εύπεπτες λόγω της διάσπασής τους σε πεπτίδια και αμινοξέα.
- Υδατάνθρακες: Γενικά τα σκληρά, αλλά και τα ημίσκληρα τυριά περιέχουν πολύ μικρά ποσά λακτόζης, από 1-3 γραμμάρια στα 100 γραμμάρια, γι? αυτό είναι πολύ καλά ανεκτά από άτομα με προβλήματα πέψης της λακτόζης (δυσανεξία στη λακτόζη). Είναι χαρακτηριστικό ότι τα μαλακά τυριά έχουν κατά κανόνα 50% λιγότερη λακτόζη, από το γάλα, ενώ στα σκληρά τυριά, η περιεκτικότητα σε λακτόζη, μειώνεται ακόμα περισσότερο.
- Ανόργανα συστατικά: Όλα τα τυριά είναι καλές πηγές ανόργανων συστατικών, κυρίως ασβεστίου και φωσφόρου. Το γνωστότερο ίσως συστατικό των τυριών και όλων των γαλακτοκομικών προϊόντων είναι το ασβέστιο. Τα τυριά αποτελούν εξαιρετική πηγή ασβεστίου, γιατί είναι εύκολα αφομοιώσιμο από τον ανθρώπινο οργανισμό. Η περιεκτικότητα των τυριών σε ασβέστιο ποικίλει ανάλογα με το είδος, με την υγρασία που περιέχουν και τον τρόπο παρασκευής τους. Στα σκληρά τυριά παρατηρείται μεγαλύτερη συγκέντρωση, η οποία μειώνεται σε τυριά με αυξημένη περιεκτικότητα λίπους. Εκατό γραμμάρια τυριού περιέχουν 300-100mg ασβεστίου (ημερήσια ανάγκη 1000-1200mg), με πρωταθλητές την παρμεζάνα και τη γραβιέρα. Αν και η περιεκτικότητα των τυριών σε ασβέστιο ποικίλει ανάλογα με το είδος, στις περισσότερες περιπτώσεις τα 60 γραμμάρια τυριού μας παρέχουν το 30-60% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης του ασβεστίου. Μάλιστα η υψηλή περιεκτικότητα των τυριών σε ασβέστιο συνδυάζεται με το γεγονός ότι απορροφάται σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό από το εντερικό μας σύστημα, σε σχέση με άλλα τρόφιμα, όπως το σπανάκι ή το μπρόκολο, που αν και περιέχουν σημαντικές ποσότητες ασβεστίου, εντούτοις δεν είναι εύκολα αφομοιώσιμο από το πεπτικό μας σύστημα. Το εξαιρετικά ευεργετικό προφίλ των τυριών, ως προς τα οστά μας, συμπληρώνεται από την υψηλή περιεκτικότητά τους σε φώσφορο και σε σελήνιο.
- Βιταμίνες: Κατά την τυροκόμηση του γάλακτος τα συστατικά που πηγαίνουν στο τυρί είναι μέρος από το νερό και σχεδόν όλο το λίπος και η καζεΐνη του. Τα υπόλοιπα (υδατοδιαλυτά) απομακρύνονται με το τυρόγαλα. Όμως στο δίκτυο της καζεΐνης εγκλωβίζονται κι άλλα συστατικά. Έτσι το τυρί παραμένουν οι λιποδιαλυτές βιταμίνες Α, Ε, Κ και D, το περισσότερο μέρος του ασβεστίου και αρκετή ποσότητα από τη βιταμίνη Β2.
- Λιπαρά: Τα τυριά περιέχουν επίσης λιπαρά. Τα λιπαρά, ανάλογα με το είδος των τυριών, μπορεί να κυμαίνονται από 0% σε κάποια φρέσκα τυριά μέχρι 40% σε κάποια τυριά εμπλουτισμένα με κρέμα.
- Αλάτι: Το αλάτι συντελεί στη γεύση του τυριού και βοηθά στη συντήρησή του.
Επομένως η σύνθεση του τυριού και προπαντός η υγρασία επηρεάζουν άμεσα τη θρεπτική του αξία. Από 100 γραμμάρια τυριού Φέτα ή Τελεμέ, που καταναλώνεται ευρέως στην Ελλάδα, μπορούν να ικανοποιηθούν οι ανάγκες ενός μέτρια εργαζόμενου άνδρα κατά το 1/3 ως προς της πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας και τη ριβοφλαβίνη (βιταμίνη Β2) και κατά το μισό και πλέον οι ανάγκες σε ασβέστιο. Καλύπτεται επίσης ένα σημαντικό μέρος των ημερήσιων αναγκών σε ενέργεια. Τα σκληρά τυριά επειδή έχουν περισσότερη ξηρή ουσία ανά 100 γραμμάρια αγοραζόμενου τυριού καλύπτουν μεγαλύτερο ποσοστό ημερήσιων αναγκών από ότι τα μαλακά τυριά. Η θρεπτική αξία του σκληρού τυριού ως προς αυτά τα θρεπτικά στοιχεία αντιπαραβάλλεται με άλλα σημαντικά τρόφιμα, όπως τα αυγά, το κρέας και τα ψάρια. Από αυτόν φαίνεται η υπεροχή του τυριού ως προς τις πρωτεΐνες, το ασβέστιο, την βιταμίνη Α και την βιταμίνη Β2 και η χαμηλή περιεκτικότητά του σε σίδηρο και βιταμίνη D.
Περιεκτικότητα σε ασβέστιο διάφορων τυριών
(Mgστα 100 γραμμάρια)
Τυριά |
ασβέστιο |
Φέτα |
490 |
Κεφαλοτύρι |
810 |
Γραβιέρα |
|
Γκούντα |
670 |
Τσένταρ |
750 |
Μοτσαρέλα |
560 |
Διατροφική αξία:Για να εκτιμηθεί σωστά η σημασία που έχει ένα τρόφιμο στο διαιτολόγιο του ανθρώπου πρέπει να ληφθεί υπόψη και η ποσότητα που αποτελεί την μερίδα, η συχνότητα με την οποία μπορεί να καταναλωθεί, καθώς και η ευληπτότητά του. Το τυρί επειδή παράγεται σε πολλά είδη και τύπους μπορεί να ικανοποιεί όλες τις επιθυμίες για γεύση, θερμίδες, πρωτεΐνες κλπ. Τρώγεται αυτούσιο και συνδυάζεται με πλήθος άλλων τροφίμων όπως κρέας, λαχανικά, φρούτα, ποτά, σαλάτες, σαν ορεκτικό πριν από το φαγητό, κατά το φαγητό αλλά και σαν χωνευτικό μετά το φαγητό. Πολλά είδη τυριών, μαλακά με λεπτές γεύσεις και λόγω της υψηλής βιολογικής αξίας και ευπεπτότητας των πρωτεϊνών τους μπορούν να χρησιμοποιηθούν ακόμη και στα διαιτολόγια των μωρών, κυρίως μετά το δεύτερο έτος της ηλικίας τους.Τα οφέλη από την κατανάλωση τυριού είναι πάρα πολλά, αφού μπορεί και προστατεύει από παθήσεις των οστών, οδοντικές φθορές, παθήσεις του καρδιαγγειακού και από την εμφάνιση κάποιων μορφών καρκίνου. Πιο αναλυτικά:
- Τυρί και Οστά: Το ασβέστιο, που προσλαμβάνουμε καθημερινά από τη διατροφή μας, αποτελεί το κυριότερο <δομικό υλικό> των οστών μας, καθώς συμβάλλει στη διαμόρφωση πυκνών και δυνατών οστών, σχηματίζοντας με το φώσφορος τους κρυστάλλους υδροξυαπατίτη. Η ανάπτυξη και η σκλήρυνση των οστών απαιτεί και φώσφορο, που υπάρχει άφθονος στα τυριά. Έτσι τα τυριά αποτελούν μια ιδανική τροφή, που παρέχει στον οργανισμό μας όλα εκείνα τα δομικά υλικά για τον σχηματισμό των κρυστάλλων υδροξυαπατίτη,εξασφαλίζοντας τη διατήρηση της καλής υγείας των οστών. Η ανεπαρκής πρόσληψη ασβεστίου είναι ο σημαντικότερος διατροφικό παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση οστεοπόρωσης, της νόσου, που επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι πλήττει μια στις τρεις γυναίκες και έναν στους πέντε άντρες, κυρίως μετά την ηλικία των πενήντα ετών.
- Δυσανεξία στη λακτόζη: Ένα από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα των τυριών, σε σχέση με τα υπόλοιπα γαλακτοκομικά προϊόντα, είναι το ότι περιέχουν πολύ μικρότερες ποσότητες λακτόζης. Η έλλειψη του ενζύμου λακτάση, που πέπτει τη λακτόζη (δυσανεξία στη λακτόζη), είναι ένα συνηθισμένο πρόβλημα για μεγάλο μέρος του πληθυσμού και προκαλεί έντονη δυσπεψία και φούσκωμα όταν καταναλώνονται γαλακτοκομικά προϊόντα, που περιέχουν λακτόζη. Λόγω της ζύμωσης, που υφίσταται η λακτόζη κατά την παρασκευή του τυριού, η ποσότητα, που περιέχεται στα τυριά, μειώνεται σημαντικά κάνοντάς τα πιο φιλικά στο πεπτικό σύστημα.
- Σταματά τη διάρροια: Το Αλμυρό τυρί έχει χλωριούχο νάτριο. Μέσα στο στομάχι έχουμε υδροχλωρικό οξύ (Η CL), που διασπάται σε κατιόντα του Υδρογόνου (Η-) και ανιόντα του χλωρίου (CL), και έτσι σταματάει τη ΔΙΑΡΡΟΙΑ .
- Σωστή σωματική ανάπτυξη: Οι πρωτεΐνες του έχουν υψηλή βιολογική αξία (περιέχουν όλα τα αμινοξέα), πολύ εύπεπτες, τόσο για τη διατήρηση όσο και για την ανάπτυξη του ανθρώπου, είναι πιο φθηνό από το κρέας και όταν μασηθεί καλά πέπτεται εύκολα και απορροφούνται τα 95-98% των πρωτεϊνών και των λιπών του, δηλαδή αφομοιώνεται εξ ολοκλήρου. Το υψηλό ποσοστό σε πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, ασβέστιο και βιταμίνες βοηθά στη σωστή ανάπτυξη του οργανισμού, στη σωστή ανάπτυξη του σκελετού και του μυϊκού ιστού και συνάμα συντελεί σημαντικά στην αναπλήρωση φυσιολογικών φθορών του οργανισμού.
- Είναι ιδανικό για όλες τις ηλικίες:Σαν τρόφιμο ενδείκνυται για όλες τις ηλικίες και ιδιαίτερα για τα νεαρά άτομα, στους αρρώστους, στις έγκυες και τις θηλάζουσες γυναίκες. Το τυρί ενδείκνυται κυρίως κατά τη σχολική ηλικία, όταν το παιδί δημιουργεί το μυϊκό ιστό και το σκελετό του και στους υπερήλικες για αναπλήρωση των φθορών στους διάφορους ιστούς. Όταν το τυρί χρησιμοποιείται σαν διαιτητικό τρόφιμο επιδιώκεται η σχέση λίπους προς την ξηρή ουσία του τυριού να είναι όσο το δυνατόν μικρότερη από το συνηθισμένο 45%, ούτως ώστε η περιεκτικότητα του τυριού σε πρωτεΐνη να είναι αυξημένη, αφού η πρωτεΐνη από θρεπτική άποψη είναι σπουδαιότερη από το λίπος και με μικρότερη ενεργειακή αξία. Τα τυριά παρέχουν στην έγκυο και στον παιδικό οργανισμό σημαντικές ποσότητες φωσφόρου και βιταμινών Α, B και D. Παράλληλα, ανάλογα με τον τρόπο παρασκευής τους, είναι πλούσια σε πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, που είναι πολύ εύπεπτες λόγω της διάσπασής τους σε πεπτίδια και αμινοξέα. Στα σκληρά τυριά η περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη είναι μεγαλύτερη από του κρέατος. Έτσι το τυρί, σε συνδυασμό με φρούτα ή ψωμί αποτελεί ένα πλήρες ενδιάμεσο γεύμα με πολλαπλά οφέλη τόσο για την έγκυο όσο και για το παιδί.
- Τυρί και Χοληστερόλη: Το τυρί δεν αυξάνει τη χοληστερόλη (ένοχο θεωρείται το βούτυρο). Οι γιατροί και οι διατροφολόγοι συνήθως συστήνουν την αποφυγή όλων των ζωικών λιπαρών προκειμένου να μειωθεί η χοληστερόλη, αλλά τώρα οι επιστήμονες έρχονται να αντικρούσουν την οδηγία αυτή, αποφαινόμενοι ότι τελικά το τυρί δεν είναι <κακό> και δεν θα πρέπει να εντάσσεται στην ίδια κατηγορία με το βούτυρο. Όπως προκύπτει από στοιχεία ομάδα ειδικών διαπίστωσε ότι τα άτομα που κατανάλωναν καθημερινά τυρί είχαν χαμηλότερη LDL (<κακή>) χοληστερόλη, συγκριτικά με άτομα που έτρωγαν όμοια ποσότητα βουτύρου. Η πρώτη ομάδα επίσης δεν είχε υψηλότερη LDL χοληστερόλη, όταν συγκρίθηκε με άτομα που έκαναν φυσιολογική διατροφή. Οι επιστήμονες έκαναν την έρευνα προκειμένου να καταγράψουν τις επιδράσεις του τυριού και του βουτύρου στους καρδιακούς παράγοντες κινδύνου, όπως η HDL (<καλή>), η LDL και η ολική χοληστερόλη. Επέλεξαν λοιπόν 50 άτομα, μετά από τη δημοσίευση σχετικής αγγελίας σε τοπικές εφημερίδες. Κάθε εθελοντής ετέθη σε ελεγχόμενη διατροφή και προσέθετε μια συγκεκριμένη ποσότητα τυριού ή βουτύρου στο καθημερινό του διαιτολόγιο. Καθ? όλη τη διάρκεια της μελέτης, κάθε συμμετέχων συγκρινόταν με τον ίδιο του τον εαυτό, ώστε να καταγράφονται οι σωματικές αλλαγές που προκαλούσε η διατροφή. Οι ερευνητές παρείχαν στους εθελοντές τυρί ή βούτυρο από αγελαδινό γάλα, που αναλογούσε στο 13% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης από λιπαρά. Κατά τη διάρκεια των έξι εβδομάδων που ακολούθησαν, κάθε άτομο κατανάλωνε την καθορισμένη ποσότητα τυριού ή βουτύρου και μετά ακολουθούσε διάστημα 14 ημερών που επέστρεφαν στην συνήθη δίαιτά τους. Στην συνέχεια άλλαζαν ομάδα και για έξι εβδομάδες όσοι πριν είχαν καταναλώσει τυρί, τώρα κατανάλωναν βούτυρο και το αντίστροφο. Παρά το γεγονός ότι γενικά οι συμμετέχοντες είχαν καταναλώσει περισσότερο λιπαρά στο πλαίσιο της μελέτης (συγκριτικά με την συνήθη διατροφή τους), όσοι είχαν φάει τυρί δεν είχαν αύξηση στην LDL ή την ολική χοληστερόλη. Αντιθέτως όσοι είχαν καταναλώσει βούτυρο είχαν κατά μέσο όρο 7% αύξηση στην LDL χοληστερόλη. Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι, η HDL <καλή> χοληστερόλη μειώθηκε ελαφρά στα άτομα που είχαν καταναλώσει τυρί, συγκριτικά με το βούτυρο. Οι ερευνητές εικάζουν ότι οι επιδράσεις μπορούν να αποδοθούν σε διάφορους παράγοντες. Για παράδειγμα, το τυρί είναι πλούσιο σε ασβέστιο, το οποίο έχει διαπιστωθεί ότι αυξάνει την ποσότητα του λίπους που εκκρίνεται από το πεπτικό σύστημα. Οι ερευνητές όντως ανίχνευσαν λίγο περισσότερο λίπος στα κόπρανα, την περίοδο που εθελοντές κατανάλωναν τυρί, αλλά όχι σε στατιστικά σημαντικές ποσότητες. Μια άλλη πιθανή εξήγηση είναι ότι η μεγάλη ποσότητα πρωτεΐνης που περιέχουν τα τυριά, καθώς και η διαδικασία ζύμωσής της, επηρεάζουν τον τρόπο πέψης τους από τον οργανισμό, συγκριτικά με το βούτυρο.
- Καρδιοπάθειες: Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι το τυρί δρα προστατευτικά τόσο στη δημιουργία όσο και στην ανάπτυξη χρόνιων νοσημάτων (καρδιαγγειακά) καθώς και από την εμφάνιση κάποιων ειδών καρκίνου (εντέρου, ουροδόχου κύστης). Κύριοι υπεύθυνοι για την προστατευτική δράση είναι το λινολεϊκό οξύ, διάφορα σφιγγολιπίδια, η βιταμίνη Α και μερικά γαλακτικά βακτήρια που περιέχονται.
- Καρκίνος: Το τυρί λόγω του σεληνίου, που περιέχει και το οποίο έχει πολύ ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, ενισχύει το ανοσοποιητικό μας σύστημα και επιπλέον, έχει φανεί ότι ασκεί προστατευτική δράση έναντι κάποιων μορφών καρκίνου. Πρόσφατες έρευνες αποδίδουν στα γαλακτοκομικά προϊόντα και κατά συνέπεια και στα τυριά, προστατευτική δράση απέναντι σε συγκεκριμένες μορφές καρκίνων, κυρίως λόγω της μεγάλης τους περιεκτικότητας και σε ασβέστιο. Συγκεκριμένα το ασβέστιο φαίνεται ότι προστατεύει τα κύτταρα του παχύ εντέρου από την βλαπτική επίδραση τοξικών ουσιών, που πυροδοτούν τα πρώτα στάδια δημιουργίας καρκινικών κυττάρων. Σε επιδημιολογική μελέτη φάνηκε ότι η αυξημένη πρόσληψη ασβεστίου μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού στις γυναίκες, μέχρι και 50%.
- Διαβήτης και Τυρί: Ιδανικό τρόφιμο για τους ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ, γιατί δεν περιέχει γαλακτοσάκχαρο, ενώ παρέχει στον οργανισμό άφθονες και εύπεπτες πρωτεΐνες, ασβέστιο, φώσφορο και σημαντικές ποσότητες βιταμινών της ομάδας Β και βιταμίνη Α.
- Νευρικό σύστημα και μνήμη: Το τυρί περιέχει και σημαντικές ποσότητες Βιταμινών του συμπλέγματος Β, που είναι απαραίτητες για την ομαλή λειτουργία του νευρικού συστήματος και τη διατήρηση ισχυρής μνήμης.
- Υγεία του στόματος: Τα σκληρά τυριά λόγω της υφής τους βοηθούν στην καταπολέμηση της τερηδόνας των δοντιών.Έχει βρεθεί ότι η κατανάλωση τυριού μπορεί να διεγείρει τη ροή σάλιου, το οποίο ασκεί προστασία έναντι της τερηδόνας. Συγκεκριμένα οι πρωτεΐνες του τυριού μπορούν και ουδετεροποιούν τα οξέα της πλάκας και έτσι το τυρί φαίνεται πως εμποδίζει την απομετάλλωση του σμάλτου από τα οξέα. Τα συμπεράσματα αυτά προέκυψαν από μελέτες με διάφορα είδη τυριών (π.χ.cheddar, ελβετικό), που έδειξαν πως μπορούν και μειώνουν τον κίνδυνο για τερηδόνα των δοντιών, μια ασθένεια που η γενική χειρουργική έχει χαρακτηρίσει σαν <σιωπηλή επιδημία>.
- Επιβραδύνει τη μέθη: Για να αποφύγουμε τη μέθη πρέπει να τρώμε τυρί, αφού τα λιπαρά του τυριού επιβραδύνουν την κένωση του στομάχου, οπότε καθυστερεί και η απορρόφηση του αλκοόλ. Αντίθετα τα γλυκά ή τα αναψυκτικά διευκολύνουν τη διέλευση του οινοπνεύματος στην κυκλοφορία του αίματος. Και
- Ηλεκτρολύτες: Ένας πολύ καλός συνδυασμός, που εξασφαλίζει την ισορροπία των ηλεκτρολυτών (σχέση καλίου-νατρίου) στον ανθρώπινο οργανισμό είναι το τυρί με το καρπούζι. Το τυρί μας δίνει νάτριο, ενώ το καρπούζι κάλιο. Αντίθετα πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωση τυριού με φακές, γιατί το μεγαλύτερο μέρος της χοληστερίνης του τυριού δεσμεύεται από τις φυτικές ίνες του οσπρίου.
Επομένως, το τυρί είναι από τις λίγες τροφές, που μπορεί να καταναλώνεται καθημερινά, προσφέροντας στον οργανισμό πολύτιμα θρεπτικά συστατικά θωρακίζοντας την υγεία του ανθρώπου. Τα τυριά αποτελούν, από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα, μια άριστη λύση για τη μακρά συντήρηση του γάλακτος. Ταυτόχρονα αποτελούν απολαυστική και χορταστική πρόταση για κάθε γεύμα, όλες τις ώρες της ημέρα. Συμπερασματικά λοιπόν, το τυρί σαν τρόφιμο, πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος μιας ισορροπημένης και υγιεινής διατροφής αν καταναλώνεται με μέτρο, σε ανάλογη κάθε φορά ποσότητα και η κατανάλωσή του συνδυάζεται με συστηματική φυσική δραστηριότητα.
ΒΙΤΑΜΙΝΗΒ 12
( Κυανοκοβαλαμίνη ή παράγων Χ ή Ζωικός παράγων ή Αντικακοηθοαναιμικός παράγων ή Κοβαλαμίνη, γιατί περιέχει Κοβάλτιο )
Γράφει: Η κα Τσαμπούρη Περιστέρα συνταξιούχος εκπαιδευτικός Οικιακής Οικονομίας
Η Βιταμίνη Β12 είναι η μόνη βιταμίνη που περιέχειτο ιχνοστοιχείο κοβάλτιο, που της δίνει και το χημικό της όνομα Κοβαλαμίνη. Οι άνθρωποι χρειάζονται το κοβάλτιο, αν και αφομοιώνεται μόνο με τη μορφή βιταμίνης Β12.
Ανακαλύφθηκε το 1948 μετά από μελέτες των χημικών Κάρλ Φόλκερς (ΗΠΑ) και Αλεξάντερ Τοντ (Αγγλία)και αποτελεί μια κρυσταλλική ένωση.
Παράγεται από μικροοργανισμούς και η σύνθεσή της γίνεται στο ανθρώπινο λεπτό έντερο (στον ειλεό), το οποίο είναι και η κύρια περιοχή της απορρόφησής της. Εφόσον τα βακτηρίδια των εντέρων μας έχουν κοβάλτιο παράγουν βιταμίνη Β12. Επίσης η βιταμίνη Β12 εκκρίνεται στη χολή και απορροφάται εκ νέου αποτελεσματικά. Αυτό είναι γνωστό σαν εντερο-ηπατική κυκλοφορία.
Χρησιμότητα: Είναι απαραίτητη για:
Η Βιταμίνη Β12 είναι απαραίτητη για την καλή λειτουργία των Κυττάρων και συμμετέχει στη σύνθεση των πρωτεϊνών του πυρήνα των κυττάρων.
Είναι συστατικό πολλών ένζυμων.
Για το σχηματισμό και την αναζωογόνηση των ερυθρών αιμοσφαιρίων.
Είναιαπαραίτητη και για την ανάπτυξη του σώματός μας.
Δρα κυρίως στο μεταβολισμό των λιπιδίων και των πρωτεϊνών.
Αυξάνει την ενεργητικότητα.
Διατηρεί γερό το νευρικό σύστημα, βελτιώνει την αυτοσυγκέντρωση, την πνευματική ισορροπία, την ασθενή μνήμη, την ευερεθιστότητα και βοηθά στη μελαγχολία.
Προστατεύει από τοξικές ουσίες, όπως το κυάνιο που βρίσκεται σε τροφές και στον καπνό του τσιγάρου.
Διεγείρει την όρεξη και βοηθά στο σύνδρομο της χρόνιας κόπωσης.
Είναι ηβιταμίνη κατά της κούρασης.
Βοηθά σημαντικά στην ανάπτυξη του εγκεφάλου. Η έλλειψή της, από μητέρες που θηλάζουν και τρέφονται με φυτικά τρόφιμα,μπορεί να σταματήσει την ανάπτυξη του εγκεφάλου του βρέφους. Επίσης βοηθά στην ανάπτυξη των παιδιών.Και
Η βιταμίνη Β12 προλαμβάνει την απώλεια της μνήμης: Μια βιταμίνη Β12, που εμπεριέχεται στο κρέας, τα ψάρια και το γάλα, μπορεί να αποτρέψει την απώλεια μνήμης στην τρίτη ηλικία, σύμφωνα με νέα επιστημονικά στοιχεία. Οι ηλικιωμένοι με χαμηλότερα του φυσιολογικού επίπεδα βιταμίνης Β12 έχουν εξαπλάσιες πιθανότητες να υποστούν εγκεφαλική συρρίκνωση, διαπιστώνουν ερευνητές μετά από παρακολούθηση 107 προφανώς υγιών εθελοντών για πάνω από μια πενταετία. Αξίζει να αναφερθεί ότι πολλές επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι δύο στα πέντε άτομα έχουν ανεπάρκεια της βιταμίνης Β12. Το πρόβλημα είναι εντονότερο μεταξύ των ηλικιωμένων, και πρόσφατες προσπάθειες ενίσχυσης των σκευασμάτων άρτου με συμπληρώματα φυλλικού οξέος έχουν προκαλέσει ανησυχίες, καθώς μπορεί να καλύψουν τα συμπτώματα της ανεπάρκειας Β12 στην συγκεκριμένη πληθυσμιακή ομάδα. Είναι δε πιθανόν να έχουν σημάδια εγκεφαλικής συρρίκνωσης σε διάστημα πέντε ετών. Μάλιστα αυτή η παρατήρηση οδήγησε την ερευνητική ομάδα να σχεδιάσει μια μελέτη για τις βιταμίνες του συμπλέγματος Β στην τρίτη ηλικία με στόχο την διερεύνηση της λήψης συμπληρωμάτων στην επιβράδυνση της εγκεφαλικής συρρίκνωσης. Πάντως τα παρόντα στοιχεία έρχονται να δώσουν μια άλλη διάσταση στην κατανόηση των επιδράσεων της βιταμίνης Β στον εγκέφαλο, καθώς το ποσοστό της συρρίκνωσης του εγκεφάλου καθώς γερνάμε μπορεί εν μέρει να επηρεάζεται από την διατροφή μας. Η συρρίκνωση έχει σχετιστεί άμεσα με τον αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης άνοιας και η κατανάλωση βιταμίνης Β12 μέσω κρεατικών, ψαριών και εμπλουτισμένων δημητριακών ή γάλακτος στα πλαίσια μιας ισορροπημένης διατροφής μπορεί να προστατεύσει τον εγκέφαλο. Πάντως το συκώτι και τα οστρακοειδή είναι πλούσια σε Β12.
Προστατεύει από τη Νόσο Αλτσχάιμερ: Η βιταμίνη Β12 μπορεί να δράσει προστατευτικά έναντι της νόσου Αλτσχάιμερ, επιβεβαίωσε νέα σουηδική έρευνα, που δείχνει ότι οι ηλικιωμένοι, οι οποίοι έχουν υψηλά επίπεδα βιταμίνης Β12 στο αίμα τους, αντιμετωπίζουν μικρότερο κίνδυνο να εμφανίσουν τη νεύρο-εκφυλιστική πάθηση. Ο επικεφαλής της μελέτης διαπίστωσε ότι πολλοί ηλικιωμένοι πάσχουν από έλλειψη βιταμίνης Β12, όμως επεσήμανε πως αυτό δεν σημαίνει κατ' ανάγκη ότι όσοι σπεύσουν να πάρουν συμπληρώματα βιταμίνης Β, θα <φρενάρουν> την εκδήλωση της νόσου. Οι ερευνητές πήραν δείγματα αίματος από εκατοντάδες άτομα χωρίς άνοια, ηλικίας 65-79 ετών. Μετά από επτά χρόνια, μια νέα εξέταση έδειξε ότι το 6% των ηλικιωμένων είχαν εμφανίσει νόσο Αλτσχάιμερ, αλλά όσοι είχαν υψηλότερα επίπεδα βιταμίνης Β12 και χαμηλότερα επίπεδα ομοκυστεΐνης, είχαν τις μικρότερες πιθανότητες εμφάνισης της νόσου. Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β μειώνουν την ομοκυστεΐνη, το υψηλό επίπεδο της οποίας έχει συσχετιστεί με αυξημένη πιθανότητα άνοιας, εγκεφαλικού επεισοδίου και εμφράγματος. <Χρειάζονται περισσότερες έρευνες πριν φτάσουμε σε οριστικό συμπέρασμα για το ρόλο των συμπληρωμάτων βιταμίνης Β12 σε νευροεκφυλιστικές παθήσεις όπως η νόσος Αλτσχάιμερ>, δηλώνει ο ερευνητής.
Η βιταμίνη Β12 προλαμβάνει τα ελλείμματα του νευρικού σωλήνα: Πριν την εγκυμοσύνη οι γυναίκες μαζί με το φυλλικό οξύ θα πρέπει να παίρνουν και συμπλήρωμα βιταμίνης Β12 για την μείωση του κινδύνου απόκτησης παιδιού με σοβαρό γεννητικό εγκεφαλικό ή σπονδυλικό έλλειμμα, σύμφωνα με νέα επιστημονικά στοιχεία. Ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι γυναίκες με τα χαμηλότερα επίπεδα βιταμίνης Β12 είχαν πενταπλάσιες πιθανότητες να αποκτήσουν παιδί με έλλειμμα του νευρικού σωλήνα, συγκριτικά με εκείνες που είχαν τα υψηλότερα επίπεδα. Τα ελλείμματα του νευρικού σωλήνα μπορεί να συντελέσουν σε δια βίου ανικανότητα ή και θάνατο. Τα αναπτυξιακά γεγονότα που εμπλέκονται σε αυτά τα ελλείμματα, λαμβάνουν χώρα τις πρώτες τέσσερις εβδομάδες της κύησης. Οι πιο συχνές εκφάνσεις είναι η δισχιδής ράχη, όπου η σπονδυλική στήλη και οστά της πλάτης δεν αναπτύσσονται σωστά και η ανεγκεφαλία, μια κατάσταση όπου ο εγκέφαλος και τα οστά του κρανίου δεν αναπτύσσονται φυσιολογικά. Στην έρευνα συμμετείχαν 1.200 γυναίκες, που είχαν δώσει δείγμα αίματος κατά τη διάρκεια των πρώτων σταδίων της κύησης, τα οποία και αναλύθηκαν για τα επίπεδα Β12. Οι γυναίκες, που ανήκαν στην ομάδα με τα χαμηλότερα επίπεδα της βιταμίνης είχαν πενταπλάσιες πιθανότητες να αποκτήσουν παιδί με έλλειμμα νευρικού σωλήνα. Η μελέτη δείχνει ότι η ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 είναι παράγοντας κινδύνου για ελλείμματα του νευρικού σωλήνα ανεξαρτήτως του φυλλικού οξέος, μια άλλη βιταμίνη του συμπλέγματος Β. Πολλές γυναίκες γνωρίζουν ήδη τη σημασία του φυλλικού οξέος και επομένως είναι λογικό να παρατηρείται μια πτώση στις περιπτώσεις ελλειμμάτων του νευρικού σωλήνα. Οι ερευνητές ελπίζουν ότι τα νέα στοιχεία για τον ρόλο της βιταμίνης Β12 μπορεί να συντελέσουν σε περαιτέρω μείωση των περιπτώσεων. Η βιταμίνη Β12 είναι σημαντική για την διατήρηση της υγείας των νευρικών κυττάρων και των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Εμπεριέχεται στο κρέας, τα γαλακτοκομικά, τα αβγά, τα ψάρια, τα οστρακοειδή και τα ενισχυμένα δημητριακά. Επίσης μπορεί να ληφθεί ως διατροφικό συμπλήρωμα. Οι γυναίκες που δεν τρώνε κρέας ή γαλακτοκομικά προϊόντα μπορεί να πρέπει να πάρουν συμπληρώματα βιταμίνης Β12, σε περίπτωση ανεπάρκειας. Αντίστοιχη προτροπή ισχύει και για τις γυναίκες που πάσχουν από φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, η οποία εμποδίζει την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών από τις τροφές, περιλαμβανομένης και της βιταμίνης Β12. Οι ερευνητές συστήνουν στις γυναίκες να έχουν πάνω από 300 νανογραμμάρια ανά λίτρο βιταμίνη Β12 πριν την εγκυμοσύνη.
Ανεπάρκεια-Προβλήματα: Η ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 είναι μια σοβαρή διαταραχή, όταν δε εμφανιστούν οι ενδείξεις μπορεί να είναι αρκετά σοβαρές. Στον άνθρωπο είναι δύσκολο να εμφανιστεί καθαρή μορφή αβιταμίνωσης Β12, συνήθως συνοδεύεται με έλλειψη φυλλικού οξέος και άλλων παραγόντων.
¨Για την απορρόφησή της από το πεπτικό σύστημα είναι απαραίτητη η παρουσία ενός ενδογενούς παράγοντα, όταν δε λείπει αυτός δεν απορροφάται και έτσι εξηγείται η εμφάνιση της κακοήθους αναιμίας ή ΜεγαλοβλαστικήςΑναιμίας ( αναιμία Bierner ).
¨Στους ενήλικες η έλλειψή της μπορεί να προκαλέσει ζάλη, χλομάδα, ανορεξία, απώλεια βάρους, μερική διανοητική σύγχυση, εριστικότητα ήσε πιο σοβαρές περιπτώσεις παραισθήσεις,αυταπάτες, κατάθλιψη, απώλεια μνήμης και παράνοια.
¨Επίσης η έλλειψή της Διαταραχές Νεύρων, καθυστέρηση στην Ανάπτυξη.
¨Μπορεί να επηρεάσει το παιδί στην ανάπτυξη της ικανότητας προσοχής και να προκαλέσει καθυστερημένη ικανότητα μάθησης.
¨Η έλλειψη της βιταμίνης Β12 μπορεί να προέλθει από τα αντιβιοτικά, το οινόπνευμα, το κάπνισμα και το στρες, από αποκλειστική χορτοφαγία ή από ασθένειες του παχύ εντέρου, όπως εκκολπώματα και άλλες παθήσεις του λεπτού εντέρου, που επιδρούν στην απορροφητική ικανότητά του. Το οινόπνευμα προκαλεί ζημιά στο συκώτι και έτσι οι πότες χρειάζονται περισσότερη Β12. Το κάπνισμα και όλα τα μαγειρεμένα τρόφιμα σε υψηλή θερμοκρασία αυξάνουν τις ανάγκες σε Β12.
Τρόφιμα: Βρίσκεται μόνο σε ζωικές τροφές, καλύτερη πηγή του είναι το συκώτι διάφορων ζώων και οι καλλιέργειες κάποιων μικροοργανισμώνκαι γι? αυτό τα φυτοφάγα άτομα κινδυνεύουν να εμφανίσουν συμπτώματα έλλειψής τους. Είναι η μόνη βιταμίνη της ομάδαςΒ που αποθηκεύεται στον οργανισμό μας. Η χορήγησή της αποτελεί την πιο αποτελεσματική θεραπευτική αγωγή της κακοήθους αναιμίας και άλλων παθολογικών καταστάσεων. Η ζάχαρη, το αλκοόλ, τα οιστρογόνα και το ηλιακό φως καταστρέφουν τη βιταμίνη Β12.
Διατροφή και Ασφάλεια Τροφίμων στα Σχολεία
Το σχολείο πέρα από τον πρωταρχικό παιδαγωγικό και κοινωνικό-πολιτιστικό σκοπό του, πρέπει και μπορεί να αποτελεί και το μέσο για την προαγωγή της υγιεινής διατροφής και την εκπαίδευση των μαθητών σε θέματα διατροφής και ασφάλειας τροφίμων.
Στον παρακάτω σύνδεσμο, μπορείτε να κατεβάσετε ενημερωτικό φυλλάδιο με πληροφορίες σχετικά με τη Διατροφή και την Ασφάλεια των Τροφίμων στα Σχολεία. [Σχολικά Κυλικεία]
Πηγή: efet.gr
Ψωμί ??ένας θαυμαστός κόσμος??
Γράφει: Η κα Τσαμπούρη Περιστέρα συνταξιούχος εκπαιδευτικός Οικιακής Οικονομίας
Το ψωμί ή άρτος είναι βασικό είδος τροφίμου με ιδιαίτερη θρεπτική αξία. Ανήκει στην παραδοσιακή διατροφή. <Το ψωμί είναι ο ίδιος ο Χριστός> λέει ο παροιμιακός μας λόγος.Η λέξη ψωμί έχει τη δική της ιστορία. Προέρχεται από το ρήμα ψωμίζω, που σημαίνει τρέφομαι βάζοντας μικρά κομμάτια στο στόμα. Αλλά και από το ρήμα ψώω/ψάω που σημαίνει τρίβω, λιαίνω, αλέθω. Μαύρο ή άσπρο, με καλαμπόκι, σιτάρι ή κριθάρι, φτιαγμένο με μαγιά ή με προζύμι, το ψωμί αποτελεί από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα θεμέλιο της καθημερινής μας διατροφής. Ωστόσο είναι παρεξηγημένο από πολλούς. Ο λόγος; Κυρίως γιατί το ψωμί έχει ενοχοποιηθεί ότι <φορτώνει> τον οργανισμό με πολλές και περιττές θερμίδες. Η αλήθεια είναι ότι περιέχει αρκετές θερμίδες, αλλά μόνο όταν καταναλώνεται σε μεγάλες ποσότητες ή όταν συνοδεύεται από σάλτσες, αλλαντικά, τυριά, κλπ. Όμως οι ειδικοί επιμένουν ότι πρόκειται για μια άριστη διατροφική επιλογή.
Το ψωμί ταυτίζεται με την ύπαρξη της ζωής και αυτό γιατί παρασκευάζεται από τα δημητριακά, που αποτελούν τη βάση της διατροφής των περισσότερων λαών. Τα δημητριακά είναι μια πρώτη ύλη που κοστίζει λίγο, χορταίνουν, και χρησιμεύουν για την παρασκευή πολλών φαγώσιμων προϊόντων πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, όπως του ψωμιού.
Η διατροφική αξία του ψωμιού: Το ψωμί είναι ένα από τα βασικότερα στοιχεία τηςδιατροφής μας και βρίσκεται στη βάση της πυραμίδας της μεσογειακής διατροφής, μαζί με άλλα αμυλούχα τρόφιμα. Συχνά τα τελευταία χρόνια μιλάμε και διαβάζουμε για την <μεσογειακή διατροφή> και την αξία της. Πρόκειται για ένα τρόπο ζωής, που χαρίζει ευεξία, ζωντάνια, καλή υγεία και μακροζωία. Λαχανικά, φρούτα, όσπρια και δημητριακά είναι αυτά που την εδραιώνουν ως την πλέον υγιεινή διατροφή, μετά από χρόνιες επιστημονικές μελέτες. Σημαιοφόρος της παρέλασης: το ψωμί, η βασική και παραδοσιακή τροφή του ανθρώπου. Το πρώτο και μόνο αγαθό διατροφής, παρόν στο καθημερινό τραπέζι και συνοδευτικό όλων των τροφών. Η αυξημένη θρεπτική αξία όλων των ειδών του φρέσκου ψωμιού, οφείλεται στο γεγονός ότι παρέχει στον οργανισμό μας σημαντική ενέργεια με τη μορφή των υδατανθράκων και της πρωτεΐνης.
Το ψωμί αποτελεί πηγή των βασικότερων θρεπτικών συστατικών. Είναι πλούσιο σε υδατάνθρακες,άμυλο και κυτταρίνη-φυτικές ίνες (απαραίτητη για την καλή πέψη και λειτουργία του εντέρου), σίδηρο καθώς και σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β και ιδιαίτερα Φυλλικό οξύ και Βιταμίνη Ε. Το αλεύρι που χρησιμοποιούμε για το ψωμί το παίρνουμε με το άλεσμα του σιταριού και ιδιαίτερα του σκληρού σιταριού, που περιέχει 18-22% πρωτεΐνη και είναι το καλύτερο για ψωμί.Το ημίσκληρο έχει 15-18% πρωτεΐνη και το μαλακό 10-15% πρωτεΐνη. Αυτάχρησιμοποιούνται περισσότερο για γλυκά, κουλουράκια, ζυμαρικά, κλπ.
Οι αλλαγές στη διατροφή του σύγχρονου ανθρώπου, αλλά και η εξέλιξη της βιομηχανίας των τροφίμων, είχε σαν αποτέλεσμα την προσφορά πλήθους προϊόντων με διαφοροποιημένο το κόστος αλλά και την ποιότητα των τροφών. Στον κόσμο του ψωμιού τη διαφορά την κάνει το αλεύρι, που θα χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή του ψωμιού και συγκεκριμένα ο τρόπος με τον οποίο είναι επεξεργασμένο, ώστε να πετύχουμε τη μέγιστη διατήρηση των θρεπτικών ουσιών του.
Το λευκό ψωμί παράγεται από αλεύρι αποφλοιωμένου καρπού πολλαπλής άλεσης με αποτέλεσμα να <καίγεται> μεγάλο μέρος των θρεπτικών ουσιών. Αντίθετα, τα ολικής άλεσης άλευρα από τα οποία παράγεται το μαύρο ψωμί, δέχεται την μικρότερη δυνατή άλεση. Για τη παραγωγή του χρησιμοποιείται αναποφλοίωτος καρπός, με αποτέλεσμα να είναι μεν σκούρο το χρώμα, αλλά πλούσιο σε βιταμίνες, μέταλλα, φυτικές ίνες, σίδηρο, ψευδάργυρο και ασβέστιο. Θερμιδικά τα δύο είδη είναι ισοδύναμα και ίσως το <μαύρο> ψωμί να περιέχει περισσότερες θερμίδες. Η διαφορά τους βρίσκεται αποκλειστικά στα θρεπτικά συστατικά.
Η θρεπτική του αξία: Από ιατρικές έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί, διαπιστώθηκε ότι η διατροφή που είναι πλούσια σε ψωμί ολικής αλέσεως και γενικότερα σε δημητριακά και είναι ταυτόχρονα χαμηλή σε κορεσμένα λίπη, αποτελεί ασπίδα κατά των καρδιακών νοσημάτων, της υπέρτασης, του διαβήτη και κάποιων μορφών καρκίνου.
Πρέπει να προτιμούμε το ψωμί που γίνεται από αλεύριΟΛΙΚΗΣ ΑΛΕΣΗΣ δηλαδή το ΜΑΥΡΟ ψωμί, γιατί παρασκευάστηκε από αλεύρι, που προήλθε από την άλεση ολόκληρου του δημητριακού. Γι? αυτό:
- Έχει όλα τα θρεπτικά συστατικά (πρωτεΐνες, πολλές βιταμίνες, του συμπλέγματος Β, ελάχιστα λιπαρά και πολύτιμα ιχνοστοιχεία και ανόργανα άλατα και άπεπτες φυτικές ίνες.
- Δεν δημιουργεί τις αρρώστιες: δυσκοιλιότητα, νευροπάθειες, καρκίνο του παχύ εντέρου, κλπ.Το ψωμί ολικής άλεσης, λόγω της περιεκτικότητάς του σε φυτικές ίνες (4 φορές περισσότερο από το άσπρο ψωμί) και της ακατέργαστης μορφής του, έχει χαμηλότερο γλυκαιμικό δείκτη. Κατά τη διαδικασία της κατανάλωσής του, εκκρίνεται σταδιακά και σε μικρότερη ποσότητα η ινσουλίνη από το πάγκρεας και επομένως δεν αυξάνονται απότομα τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα, ο κορεσμός δε έρχεται αργά. Ίσως αυτός είναι και ο λόγος που το μαύρο ψωμί θεωρείται διαίτης. Επομένως, λανθασμένα, πολύ πιστεύουν ότι έχει λιγότερες θερμίδες, αλλά γιατί <καίγεται> πιο αργά. Η κατανάλωση αυτού του τύπου ψωμιού συντελεί στη διασφάλιση μιας πιο υγιεινής, ιδιαίτερα σε άτομα με παχυσαρκία, διαταραχές των λιπιδίων, σακχαρώδηδιαβήτη και κάρδιο-κυκλοφορικά νοσήματα.
- Η διατροφή με ψωμί ολικής άλεσης, δημητριακά πρωινού και χαμηλή σε κορεσμένα λιπαρά προφυλάγει σημαντικά από καρδιακά νοσήματα, υπέρταση, διαβήτη και ορισμένες μορφές καρκίνου. Επίσης τρώγοντας καθημερινά στο πρωινό μας μια φέτα ψωμί ολικής άλεσης ή δημητριακά (ολικής άλεσης) μειώνουμε τον κίνδυνο εκδήλωσης εγκεφαλικού επεισοδίου κατά 40%, σύμφωνα με έρευνες που έγιναν.
- Χαρίζει διάφανο δέρμα.
- Επιπλέον, ο συνδυασμός ψωμιού με τυρί, αποτελεί πλήρη τροφή, σε ορισμένα βέβαια θρεπτικά συστατικά. Και τούτο επειδή και τα δύο περιέχουν πρωτεΐνες, που όμως αλληλοσυμπληρώνονται. Έτσι όταν κάποιος τρώει ψωμί και τυρί, είναι σαν να τρώει ένα κομμάτι κρέας.
- Περιέχει περισσότερο σίδηρο.
- Συνιστάται σε άτομα, που ακολουθούν δίαιτα για απώλεια βάρους, γιατί χάρη στις φυτικές ίνες που περιέχει προκαλεί αίσθημα κορεσμού, με αποτέλεσμα να χορταίνει το άτομο πιο γρήγορα.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να τρώμε μόνο αυτό ή ότι τα υπόλοιπα δεν έχουν να μας προσφέρουν κάτι, γιατί π.χ.το λευκό ψωμί περιέχει διπλάσια ποσότητα ασβεστίου (από το ολικής άλεσης). Το σωστότερο είναι να τρώμε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ποικιλία ψωμιού μπορούμε.
Τόσο το λευκό, όσο και το μαύρο ψωμί έχουν σχεδόν τις ίδιες θερμίδες και είναι χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, αν δεν έχει προστεθεί βούτυρο ή λάδι για την παρασκευή τους. 100 γραμμάριαψωμιού δίνουν 300 θερμίδες, ενώαντίθετα 100 γραμμάρια φρυγανιές 360 θερμίδες.
Καλύτερο είναι το ψωμί της προηγούμενης ημέρας (μπαγιάτικο) και ιδιαίτερα για όσους έχουν προβλήματα με το στομάχι τους, για τους καρδιακούς κλπ. γιατί το φρέσκο ψωμίζυμώνεται στο στομάχι και προκαλεί φούσκωμα.
Φυλάγουμε το ψωμί μας σε βαμβακερή πετσέτα ή σακούλα και ποτέ σε νάιλον.
Γιατί το ψωμί μπαγιατεύει, ενώ τα μπισκότα όχι: Το ψωμί, τα μπισκότα και οι τούρτες διαφέρουν σημαντικά ως προς τη σύστασή τους, συνεπώς συμπεριφέρονται διαφορετικά όταν έρθουν σ' επαφή με τον αέρα. Τα μπισκότα περιέχουν 2-3% νερό, γι? αυτό τείνουν να το απορροφούν απέξω, επειδή η συνταγή επιβάλλει την παρουσία μεγάλης ποσότητας ζάχαρης, που τραβά νερό. Το ψωμί, αντίθετα, περιέχει μια προκαθορισμένη ποσότητα νερού, περίπου 30% για κομμάτια μικρότερα του ενός κιλού και μέχρι 40% για κομμάτια μεγαλύτερα του ενός κιλού. Η απουσία ζάχαρης καθώς και το υψηλό ποσοστό νερού που περιέχει συνεπάγεται ότι το ψωμί χάνει νερό και ξεραίνεται. Το ψωμί όμως μπαγιατεύει ακόμα κι όταν διατηρείται σε συνθήκες κατά τις οποίες δε χάνει νερό. Αυτό οφείλεται σε αλλοιώσεις της δομής του αμύλου που υπάρχει στη φαρίνα
Το παραδοσιακό ψωμί στη σύγχρονη για διατροφή αντικαταστάθηκε από ανθυγιεινές επιλογές, όπως κρουασάν για πρωινό, τηγανητές πατάτες στο μεσημεριανό, σουβλάκια στο βραδινό τραπέζι, δηλαδή τροφές γεμάτες ζάχαρη και λίπη. Γι? αυτό δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι μια φέτα ψωμί και μια φέτα τυρί αποτελούν μια πλήρη διατροφή σε ορισμένα θρεπτικά συστατικά, όπως π.χ. σε πρωτεΐνη. Μας δίνουν και τα δύο νάτριο, που μας είναι απαραίτητο, ιδιαίτερα το καλοκαίρι, γιατί κατακρατά νερό και δεν κινδυνεύουμε από αφυδάτωση. Έχουν και τα δύο πρωτεΐνες, οι πρωτεΐνες του ψωμιού δεν είναι πλήρεις σε αμινοξέα, ενώ οι πρωτεΐνες του τυριού στερούνται κάποιων αμινοξέων αντίστοιχα. Ο συνδυασμός τους, ψωμί και τυρί, μας δίνει πρωτεΐνη με όλα τα αμινοξέα, ίσης αξίας με αυτή του κρέατος. Επομένως, όταν κάποιος τρώει ψωμί με τυρί είναι σαν να τρώει ένα κομμάτι κρέας, όσον αφορά την πρωτεΐνη (το κρέας μας δίνει και άλλα συστατικά, που δεν έχει το ψωμί).
Η κατανάλωση ψωμιού πρέπει να αυξηθεί και ιδιαίτερα του μαύρου ψωμιού ολικής άλεσης, γιατί είναι τρόφιμο, που καταναλώνεται καθημερινά, οπότε η αθροιστική διαδικασία είναι έντονη. Το πιο ιδανικό είναι το βιολογικό ψωμί, που είναι απαλλαγμένο από σταθεροποιητές, συντηρητικά και βελτιωτικά. Η κατανάλωση πρέπει να αυξηθεί γιατί:
vΤο ψωμί και ιδιαίτερα ολικής άλεσης μας δίνει πλήθος βιταμινών όπως: Ε (έχει αντιοξειδωτική δράση και βοηθάει στην αναπαραγωγή), βιταμίνες του συμπλέγματος Β, όπως Β1, Β2, Νιασίνη, Β6, Φυλλικό οξύ, που είναι υπεύθυνες για την καλή κατάσταση του νευρικού και πεπτικού συστήματος και για την καλή κατάσταση του δέρματος.
vΜας δίνει άπεπτες φυτικές ίνες, που έχουμε μεγάλη ανάγκη, γιατί βοηθούν στην καλή λειτουργία του εντέρου και το προστατεύουν από τον καρκίνο. Το ψωμί ολικής άλεσης μας δίνει το 1/3 των απαιτούμενων φυτικών ινών της ημέρας.
vΜαςδίνει τη γλουτένη (πρωτεΐνη), που βοηθάει στην ανάπτυξη και συντήρηση του μυϊκού συστήματος.
vΠρομηθεύει τον οργανισμό μας με άμυλο (υδατάνθρακας) που δίνει ενέργεια στον οργανισμό μας για να μπορεί να ανταπεξέλθει σε διάφορες δραστηριότητες.
vΣυνδέεται με την υγιεινή διατροφή και θεωρείται αποτελεσματικό όπλο στον περιορισμό της βουλιμίας, αφού χορταίνει χωρίς να παχαίνει.
vΗ καθημερινή παρουσία του ψωμιού στο τραπέζι μας συμβάλλει στη μείωση τροφών που περιέχουν ζάχαρη ή λίπη. Το ψωμί περιέχει σύμπλοκους υδατάνθρακες, απελευθερώνει αργά σάκχαρο στο αίμα και μειώνει την τάση μας να καταφεύγουμε σε λιπαρές ή σε ζαχαρούχες τροφές για άμεση ενέργεια.
vΤο ψωμί ολικής άλεσης περιέχει 3 φορές περισσότερο κάλιο (αναγκαίο για την καλή λειτουργία των κυττάρων). Περιέχει δε 4 φορές περισσότερο μαγνήσιο που βοηθά τους μυς και τα νεύρα στην καλή λειτουργία τους. Το ψωμί ολικής άλεσης και το μαύρο ψωμί περιέχουν περισσότερο σίδηρο και είναι ιδιαίτερα αναγκαίο για τις γυναίκες. Τέλος περιέχει διπλάσια ποσότητα ψευδαργύρου, ιχνοστοιχείο απαραίτητο για την γρήγορη επούλωση των τραυμάτων και την ενδυνάμωση του αμυντικού συστήματος, θεωρείται όμως και αντιγηραντικό συστατικό.
Πότε πρέπει να προσέχετε στην κατανάλωση ψωμιού:
- Το ψωμί πρέπει να περιοριστεί σε συγκεκριμένες παθήσεις υγείας, όπως λ.χ. σε περιπτώσεις σακχαρώδη διαβήτη. Αυτό δεν σημαίνει ότι αν είστε διαβητικοί δεν επιτρέπεται να τρώτε καθόλου ψωμί, αλλά ότι πρέπει να το εντάξετε με μέτρο στο διαιτολόγιό σας. Για τους διαβητικούς κατάλληλο είναι το ψωμί ολικής αλέσεως και το ψωμί σικάλεως.
- Αν πρέπει να αποφεύγετε το αλάτι καλό είναι να περιορίσετε την ποσότητα ψωμιού, που καταναλώνετε και να το προτιμάτε χωρίς κόρα, όπου υπάρχει περισσότερο νάτριο.
- Το ψωμί ολικής αλέσεως πρέπει ορισμένες φορές να αποφεύγεται από άτομα, που πάσχουν από σπαστική κολίτιδα, καθώς και από άτομα με αιμορροΐδες σε έξαρση.
Απαιτούμενη ποσότητα: Σύμφωνα με την Πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής πρέπει να καταναλώνουμε καθημερινά ψωμί, αφού το ψωμί μαζί με τα δημητριακά και τα προϊόντα τους (διάφορα είδη ζυμαρικών), τις πατάτες βρίσκεται στη βάση της. Τουλάχιστο 1 φέτα ψωμί σε κάθε γεύμα είναι απαραίτητη και πολύ καλή ποσότητα. Φυσικά εξαρτάται και από το φαγητό που έχουμε. Π.χ. όταν έχουμε κρέας με λαχανικό (λάχανο, σπανάκι, πράσο) είναι απαραίτητες μέχρι 2 φέτες πολλές φορές. Όμως με τα ζυμαρικά ή πατάτες, δηλαδή με τρόφιμα που βρίσκονται στην ίδια κατηγορία με το ψωμί μπορούμε να καταναλώσουμε 1 φέτα ή και καθόλου. Το ψωμί είναι παρεξηγημένο σαν τρόφιμο και κακώς του καταλογίζουν το φταίξιμο της παχυσαρκίας και των επιπλέον κιλών. Είναι λογικό να αυξάνεται το βάρος μας αν τρώμεέναψωμί την ημέρα. Αυτό όμως συμβαίνει και με οποιοδήποτε άλλο τρόφιμο, που καταναλώνουμε σε υπερβολικά μεγάλη ποσότητα.
Το ψωμί είναι απαραίτητο ακόμα και όταν κάνουμε δίαιτα για απώλεια βάρους, είτε όχι. Δεν παχαίνει αν ακολουθούμε ισορροπημένη διατροφή, ενώ ο τρόπος, που τρώμε το ψωμί ευθύνεται για τις επιπλέον θερμίδες, καθώς συχνά γίνεται το μέσο για να καταναλώσουμε μεγάλες ποσότητες βουτύρου ή λαδιού ή το συνδυάζουμε με όσπρια και άλλα φαγητά. Αν πάντως έχουμε πρόβλημα παχυσαρκίας ή υγείας, μπορούμε να καταναλώσουμε άφοβα 3-4 φέτες ψωμιού την ημέρα.
Το λευκό και το μαύρο-ολικής άλεσης ψωμί έχουν περίπου τις ίδιες θερμίδες και χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά. Η διαφορά τους υπάρχει στο γλυκαιμικό δείκτη. Το μαύρο ψωμί έχει χαμηλότερο γλυκαιμικό δείκτη, λόγω της υψηλότερης περιεκτικότητάς του σε φυτικές ίνες και της ακατέργαστης μορφής του. Αυτό σημαίνει ότι, μετά την κατανάλωσή του, εκκρίνεται σταδιακά και σε μικρότερη ποσότητα η ινσουλίνη από το πάγκρεας, δηλαδή δεναυξάνονται απότομα τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα. Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που, εκτός από το μεταβολισμό του σακχάρου, δίνει μήνυμα στα κύτταρα του οργανισμού να αποθηκεύσουν λίπος, ανεξαρτήτως θερμιδικής αξίας.
Και για το ψωμί ισχύει η γνωστή ρύση <<Παν μέτρον άριστον>>, που σημαίνει ότι πρέπει να καταναλώνουμε καθημερινά λογικές ποσότητες και όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ποικιλία ψωμιού.
Γιαούρτι ή Υγείαρτος των Αρχαίων Ελλήνων.
<< Γιαούρτι το θαυματουργό>> !!!
Γράφει η κα Τσαμπούρη Περιστέρα Συνταξιούχος Καθηγήτρια Οικιακής Οικονομίας-Πρώην Διαιτολόγος του Νοσοκομείου Κοζάνης
Το γιαούρτι είναι ένα σημαντικό γαλακτοκομικό προϊόν της χώρας μας. Εύπεπτη, ελαφριά και θρεπτική τροφή, ιδανική για όλες τις ηλικίες. Ένα φυσικό αντιβιοτικό για μακροζωία!! Το γιαούρτι, τροφή εκπληκτικά ωφέλιμη για το πεπτικό σύστημα, βελτιώνει την υγεία και χαρίζει μακροζωία, όταν καταναλώνεται τακτικά.
Η ιστορία του γιαουρτιού: Χωρίς αμφιβολία, το γιαούρτι, υπήρχε πολλά χρόνια πριν οι άνθρωποι γράψουν γι? αυτό. Είναι πολύ πιθανό ότι η ανακάλυψη του έγινε τυχαία. Γενικά πιστεύεται ότι πρωτοεμφανίστηκε στη Μέση Ανατολή, κάπου στην περιοχή της σημερινής Τουρκίας, ή ίσως στη γειτονική Περσία. Περιλαμβάνεται στο διαιτολόγιο των Ελλήνων από τους αρχαίους χρόνους, γιατί το θεωρούσαν τροφή πλούσια σε θρεπτικά συστατικά. Για το λόγο αυτό το ονόμαζαν και υγείαρτο.
Οι εκπληκτικές αυτές ιδιότητες ανακαλύφθηκαν ξανά στις αρχές της δεκαετίας του 1900 από το Ρώσο Νομπελίστα επιστήμονα, φυσιολογίας και ιατρικής, DrEliasMetchinikoff. Ο γιατρός-βακτηριολόγος Μέτσινκοφ ανακάλυψε ότι τα λιπαρά του γάλακτος γίνονται πιο εύπεπτα εξουδετερώνοντας τα παθογόνα μικρόβια του γαστρεντερικού σωλήνα και μελέτησε τη συσχέτιση με τα πρώιμα γηρατειά στουςανθρώπους. Το συμπέρασμα της μελέτης ήταν, ότι η μακροβιότητα του ανθρώπου οφείλονται στο γιαούρτι.
Είναι τρόφιμο πολύ Θρεπτικό και πολύ Εύπεπτο, γι? αυτό ονομάζεται και θαυματουργό!!! Στην αγορά το βρίσκουμε σε πολλούς τύπους, όμως όταν λέμε γιαούρτι εννοούμε το παραδοσιακό. Το γιαούρτι φτιάχνεται από γάλα φρέσκο, κυρίως αγελαδινό (παλιότερα χρησιμοποιούνταν το πρόβειο γάλα), στο οποίο έχουν προσθέσει ειδικές καλλιέργειες που το πήζουν, ζυμώνεται δε με τη βοήθεια δύο βακτηρίων, του βακίλου του γάλακτος (λακτομπάκιλους μπουλκάρικους) και του στρεπτόκοκκου (στρεπτόκοκκους τερμόφυλους). Δηλαδή, μέσω της δράσης των βακτηρίων αυτών και κάτω από ορισμένες συνθήκες, το γάλα, που νωρίτερα παστεριώθηκε, μετατρέπεται σε ένα άλλο προϊόν, που έχει παχύρρευστη υφή και χαρακτηριστικήυπόξινη γεύση. Η ένδειξη <ζωντανό> σημαίνει ότι εκτός από την παστερίωση του γάλακτος δεν ακολουθήθηκε άλλη παστερίωσης στο τελικό προϊόν, το οποίο διατηρεί όλα τα γαλακτικά του ένζυμα ζωντανά, μπορεί δε να χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή γιαουρτιού στο σπίτι (σαν μαγιά). Το πραγματικό γιαούρτι πρέπει να αναγράφει στην ετικέτα <ζωντανό> ή με <ζωντανά γαλακτικά ένζυμα> ή να γράφει την επιστημονική τους ονομασία. Το νόστιμο αυτό τυροκομικό προϊόν που φημίζεται για τα θρεπτικά συστατικά του, είναι ένα από τα πιο εύχρηστα υλικά της ελληνικής κουζίνας. Τα διαδεδομένα πιάτα με γιαούρτι, όπως το τζατζίκι και το γιαούρτι με μέλι και καρύδια διαδέχονται νέες προτάσεις για το καθημερινό τραπέζι, αλλά και τους επαγγελματίες εστιάτορες.
Θρεπτικά συστατικά: Το γιαούρτι περιέχει όλα τα συστατικά του γάλακτος και σχετικά λίγες θερμίδες. Επειδή είναι συμπυκνωμένο περιέχει περισσότερες πρωτεΐνες και ασβέστιο. Πιο αναλυτικά το γιαούρτι περιέχει:
¨Πρωτεΐνες: Είναι πλούσια πηγή Πρωτεϊνών μεγάλης βιολογικής αξίας.
¨Μέταλλα και Ιχνοστοιχεία: Αποτελεί πλούσια πηγή Ασβεστίου και, Μαγνησίου, Καλίου, Φωσφόρου. Το ασβέστιο είναι περισσότερο (γιατί και τα υπόλοιπα συστατικά περιέχονται σε συμπυκνωμένη μορφή). Επίσης περιέχει μεγάλη ποσότητα ψευδαργύρου.
¨Βιταμίνες: Περιέχει βιταμίνες, όπως Βιταμίνη Β12 και Β2. Περιέχει δε και αρκετή ποσότητα βιταμινών Α και D. Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β αυξάνονται με την επίδραση των βακτηριδίων και έτσι, η σχέση με το γάλα, διευκολύνειτην εντερική απορρόφηση του ασβεστίου, φωσφόρου και μαγνησίου.
¨Υδατάνθρακες: Το γιαούρτι περιέχει μόνο λίγους Υδατάνθρακες.
¨Γαλακτικό οξύ: Η λακτόζη του γάλακτος με το ξίνισμα μετατρέπεται σε γαλακτικό οξύ γι? αυτό τα άτομα, που έχουν δυσανεξία στο γάλα έχουν τη δυνατότητα να τρώνε γιαούρτι. Το γαλακτικό οξύ που περιέχει έχει αντισηπτικές ιδιότητες για το πεπτικό σύστημα, εμποδίζοντας την ανάπτυξη επιβλαβών μικροοργανισμών.
¨Ζωντανούς μικροοργανισμούς: Περιέχει ζωντανούς μικροοργανισμούς (οι οποίοι προκύπτουν μετά τηζύμωση του γάλακτος),η επίδραση των οποίων είναι σημαντική, γιατί: βελτιώνουν τις γαστρικές εκκρίσεις, ρυθμίζουν την ισορροπία της εντερικής χλωρίδας, εμποδίζουν την απορρόφηση τοξινών, παράγουν ουσίες και φυσικά αντιβιοτικά ικανά να καταστρέψουν βακτηρίδια που προκαλούν ασθένειες όπως τη φυματίωση.
Θεραπευτικές Ιδιότητες : Γιαούρτι το απαραίτητο και θαυματουργό. Πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά το γιαούρτι πρέπει να βρίσκεται στο καθημερινό τραπέζι όλων μας, αφού συμβάλλει στη διατήρηση της καλής μας υγείας. Εκτός της μεγάλης του Θρεπτικής αξίας είναι τρόφιμο και με Θεραπευτικές ιδιότητες, κατάλληλο για όλες τις ηλικίες και όλες τις φάσεις της ζωής μας. Η πλούσια διατροφική αξία του γιαουρτιού το καθιστά σαν την απαραίτητη, αναντικατάστατη, καθημερινή τροφή που συνδυάζει απόλυτα το τερπνό με το ωφέλιμο. Η αξία του είναι ανεκτίμητηγιατί:
- Τονώνει της κινητικότητα του εντέρου και γενικά δρα ευεργετικά στο πεπτικό σύστημα. Ανακουφίζει τα αέρια, τον πόνο των εντέρων, τη δυσκοιλιότητα και το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Ρυθμίζει τη λειτουργία των εντέρων και καταστέλλει τις μολύνσεις, όπως το Ε. coli. Βοηθά στην πρόληψη της προσβολής των ταξιδιωτών από τα ξένα μικρόβια. Περιέχει προσταγλανδίνες που προστατεύουν τα τοιχώματα του στομάχου από ερεθιστικές ουσίες, όπως το αλκοόλ και ο καπνός, ενώ μειώνει τη συχνότητα του έλκους στομάχου. Η οξίνιση και τα ένζυμα του γιαουρτιού διευκολύνουν την πέψη και βελτιώνουν την αφομοίωση των συστατικών. Διευκολύνει την πέψη, σε άτομα που έχουν δυσκολία απορρόφησης ασβεστίου.
- Επίσης, προλαμβάνει τις μολύνσεις της ουροδόχου κύστης και την κυστίτιδα. Οι γυναίκεςπου πίνουν τακτικά φρέσκο χυμό φρούτων, τρώνε γιαούρτι και τυρί συχνά διατρέχουν σημαντικά χαμηλότερο κίνδυνο να παρουσιάσουν λοίμωξη του ουροποιητικού τους συστήματος.
- Είναι τροφή που αφομοιώνεται εύκολα. Το γάλα χρειάζεται 4 ώρες για να χωνευτεί ενώ το γιαούρτι μόνο 1 ώρα, στο γιαούρτι δε γίνονται αρκετές ζυμώσεις, με αποτέλεσμα να αφομοιώνεται κατά 93% από το έντερο πολύ πιο εύκολα από το γάλα.
- Σκοτώνει διάφορους επιβλαβείςμικροοργανισμούς του εντέρου. Τα πολυάριθμα ζωντανά και ενεργά βακτήρια (γαλακτοβάκιλους) ασκούν θετική δράση στη μικρό-χλωρίδα του εντέρου και στην παραγωγή εντερικών αντισωμάτων. Ισοδυναμεί με ένα φυσικό αντιβιοτικό. Οι δυο μικροοργανισμοί, οι οποίοι καταλύουν τη ζύμωση της λακτόζης και είναι οι Lactobacillusbulgaricusκαι StreprococcusthermophilisΌταν φτάσουν στο έντερο, αποκαθιστούν τη φυσιολογική μικροβιακή χλωρίδα και καταπολεμούν τον υπερπληθυσμό των βλαβερών βακτηρίων, που μπορεί να οφείλεται σε κακή διατροφή, την εξάντληση ή τη χρήση αντιβιοτικών.
- Καταπολεμά τις διάρροιες, που προέρχονται από λοιμώξεις του γαστρεντερικού σωλήνα, γιατί οι βάκιλοι του, εξουδετερώνουν τα μικρόβια που τις προκαλούν.
- Καταπολεμά την χρόνια δυσκοιλιότητα, γιατί η υφή του είναι μαλακή και υδαρή ώστε να ενθαρρύνει τις συσπάσεις ενός <τεμπέλικου> εντέρου και οι βάκιλοί του εξυγιαίνουν τη χλωρίδα του εντέρου, απομακρύνοντας τις τοξίνες που συγκεντρώνονται.
- Βοηθάει στην αναγέννηση της χλωρίδας του παχύ εντέρου, σε περιπτώσεις θεραπείας με αντιβιοτικά. Είναι απαραίτητη η κατανάλωσή του σε περιπτώσεις θεραπείας με αντιβιοτικά ή ακτινοβολίες, για να καταστρέψει την ανάπτυξη παθογόνων μικροοργανισμών στο εντερικό τους σύστημα, ενισχύοντας τους καλούς μικροοργανισμούς σε αυτό. Επιπλέον παράγει ουσίες και φυσικά αντιβιοτικά, ικανά να καταστρέψουν βακτηρίδια που προκαλούν ασθένειες, όπως η φυματίωση.Είναι σε όλους γνωστή η συμβουλή των ιατρών να καταναλώνεται γιαούρτι μαζί με την λήψη αντιβιοτικών. Τα αντιβιοτικά καταστρέφουν τη φυσική χλωρίδα του εντέρου. Το γιαούρτι εφοδιάζει το έντερο με μικροοργανισμούς που διατηρούν την ισορροπία του και αναπληρώνουν τις καταστροφές που έχει υποστεί η χλωρίδα του.
- Οι ζωντανοί μικροοργανισμοί που περιέχει (προκύπτουν μετά τη ζύμωση του γάλακτος) ρυθμίζουν την ισορροπία της εντερικής χλωρίδας, που είναι σημαντική για τη σωστή λειτουργία του εντέρου και την αποφυγή γαστρεντερικών προβλημάτων. Σε περιπτώσεις δε γαστρεντερίτιδας μπορεί να αντικαταστήσει το γάλα προσφέροντας όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά.
- Είναι ιδανικό τρόφιμο για τα παιδιά που έχουν πρόβλημα με τη λακτόζη, γιατί μπορούν να το φάνε άφοβα και να πάρουν από αυτό το ασβέστιο και τα υπόλοιπα απαραίτητα συστατικά. Όταν υπάρχει δυσανεξία στη λακτόζη, που περιέχει το γάλα, το γιαούρτι αποτελεί την εναλλακτική λύση για τη λήψη του απαραίτητου ασβεστίου.
- Τα πλούσια θρεπτικά συστατικά που περιέχει, ιδιαίτερα το ασβέστιο, και οι σχετικά λίγες θερμίδες του συμβάλλουν στην καταπολέμηση της Παχυσαρκίας και τη διατήρηση του κανονικού βάρους του σώματος: Λόγω της ιδιότητας του ασβεστίου να οδηγεί σε αύξηση τη χρήση των λιπών από τα κύτταρα και τη μείωση σύνθεσης νέου λίπους (το χαμηλό ασβέστιο ευνοεί την ανάπτυξη περισσοτέρων και μεγαλύτερων λιπωδών κυττάρων) τα άτομα που χρησιμοποιούν το γιαούρτι σε μεγάλες ποσότητες καθημερινά χάνουν μεγάλη ποσότητα λίπους από το σώμα τους. Επίσης μειώνεται το κοιλιακό λίπος, που θεωρείται περισσότερο επικίνδυνο για την υγεία και χάνεται περισσότερος λιπώδης ιστόςπαρά μυϊκός ιστός. Αντίθετα, σε δίαιτες που λείπειτο γιαούρτι χάνεται λίπος αλλά και μυϊκός ιστός. Σε παιδιά και έφηβους που καταναλώνουν γάλα, τυρί και γιαούρτι (σε ποσότητα που συστήνεται για την ηλικία τους) το βάρος του σώματός τους είναι πιο συχνά φυσιολογικό σε σύγκριση με τους συνομιλήκους τους που αποφεύγουν τα γαλακτοκομικά.
- Είναι αντί-χοληστερινικό, δηλαδή κατεβάζει την χοληστερίνητου αίματος. Προστατεύει από τις καρδιοπάθειες αυξάνοντας την λιποπρωτεϊνική χοληστερόλη υψηλής πυκνότητας και μειώνοντας την κακή χοληστερόλη.
- Παρουσιάζει Αντικαρκινικήδραστηριότητα. Έρευνες έδειξαν ότι το ασβέστιο παίζει ρόλο στους μηχανισμούς γένεσης καρκίνου, ιδιαίτερα δε βρέθηκε πως μπορεί να μειώσει τον καρκίνο του παχύ εντέρου και του ορθού. Ένα από τα βακτήρια του γιαουρτιού, το λακτομπάκιλους, αποδείχτηκε πως καταστέλλει την παραγωγή ένζυμων που ευνοούν τους όγκους στο παχύ έντερο.
- Παράγει ουσίες και φυσικά αντιβιοτικά, ικανά να καταστρέψουν βακτηρίδια που προκαλούν ασθένειες, όπως η φυματίωση.
- Προλαβαίνει τον εκφυλισμό του Συκωτιού.
- Είναι ευεργετικό για τους ΚΑΠΝΙΣΤΕΣ και για όσους καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες από οινοπνευματώδη ποτά, γιατί προστατεύει το βλεννογόνο του στομάχου.
- Έχει διαπιστωθεί ότι οι πρωτεΐνεςτου χωνεύονται πιο εύκολα.
- Το γιαούρτι περιέχει προβιοτικούς παράγοντες, που διασπούν τα ξένα οιστρογόνα- χημικές ουσίες (τοξικές ουσίες που συμπεριφέρονται σαν ορμόνες μέσα στον οργανισμό) και οι οποίοι είναι καρκινογόνοι.
- Το ασβέστιο που περιέχει το γιαούρτι έχει μια ακόμη πολύτιμη ιδιότητα: Προστατεύει την Ακοή, γιατί προφυλάγει τα μικρά οστά του αυτιού, που δρουν προστατευτικά στην συγκεκριμένη αίσθηση. Αν δηλαδή τον τελευταίο καιρό παρατηρήσατε ότι η ακοή σας μειώθηκε ελαφρά εφαρμόστε μια απλή οικιακή αγωγή που θα σας βοηθήσει: Φάτε ένα γιαούρτι. Για να πάρετε τα 700 mg ασβεστίου που χρειάζεστε είναι αρκετό 1 ποτήρι γάλα, 1 γιαούρτι πλήρες και ένα κομμάτι τυρί (φέτα), ενώ στην εγκυμοσύνη αυξάνουμε την ποσότητα κατά 500mg.
- Οι πρωτεΐνες του είναι υψηλής βιολογικής αξίας, ενώ η ποιότητά τους είναι ανώτερη από αυτές του γάλακτος, η ποσότητά τους δε είναι αρκετά μεγαλύτερη (από την αντίστοιχη του γάλακτος) γιατί όλα τα συστατικά περιέχονται σε συμπυκνωμένη μορφή. Οι πρωτεΐνες αυτές χωνεύονται πιο εύκολα, γιατί είναι περισσότερο <τρωτές> στα ένζυμα της πέψης. Πράγματι στο γιαούρτι γίνονται αρκετές ζυμώσεις, με αποτέλεσμα να αφομοιώνεται κατά 93% από το έντερο πολύ πιο εύκολα από ότι το γάλα.
- Βοηθά αποφασιστικά στην ανάπτυξη και τη σωματική διάπλαση των παιδιών λόγω της περιεκτικότητάς του σε ασβέστιο, φώσφορο και βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Η περιεκτικότητα του σε ασβέστιο το καθιστά πολύτιμο για όλα τα παιδιά άνω των 7 μηνών, τις έγκυες και θηλάζουσες μητέρες, για όσους αντιμετωπίζουν (ή θέλουν να προλάβουν) προβλήματα.
- Λόγω του γαλακτικού οξέος που περιέχει παρουσιάζει αντισηπτικές ιδιότητες που εμποδίζει τη ζύμωση και την απορρόφηση των τοξινών.
- Ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και είναι ευεργετικό σε περιόδους ανάρρωσης των αρρώστων. Ανάλογα με την περιεκτικότητα του γιαουρτιού σε μικροοργανισμούς το γιαούρτι μπορεί να έχει αντί-μικροβιακή δράση και να βοηθήσει στην ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος. Αποτελεί μία από τις ελαφρότερες και πλουσιότερες τροφές, την οποία μπορεί να καταναλώσει κάποιος όταν υποφέρει από γρίπη, ακόμη και με υψηλό πυρετό.
- Το παραδοσιακό γιαούρτι χωρίς ζάχαρη μπορεί να μειώσει την κακοσμία του στόματος και τα επιβλαβή βακτηρίδια που ζουν στη γλώσσα και το σάλιο. Η άσχημη αναπνοή είναι από τα πιο δυσάρεστα και δυσεπίλυτα προβλήματα. Συχνά οφείλεται στην παρουσία βακτηριδίων, που προκαλούν την αποσύνθεση των μη χωνεμένων τροφών στο στομάχι. Αποτέλεσμα αυτής της αποσύνθεσης είναι διάφορα δύσοσμα αέρια που διαφεύγουν από το στόμα, προκαλώντας έτσι το σύμπτωμα της κακοσμίας. Για να καταπολεμηθεί αυτό το δυσάρεστο πρόβλημα είναι αρκετό να φάει κάποιος γιαούρτι. Οι λακτοβάκιλοι, που περιέχει καταστρέφουν τα βακτήρια που γεννούν το πρόβλημα, λύνοντάς το άμεσα.
- Σαν τροφή βοηθά στην καλύτερη αξιοποίηση του ασβεστίου, του φωσφόρου του γάλακτος.
- Δυναμώνει τα εύθραυστα οστά των ηλικιωμένων ανδρών και βοηθάει τις γυναίκες στην αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης.
- Προφυλάξτε την υγεία των δοντιών σας εντάσσοντας το γιαούρτι στην καθημερινή σας διατροφή μια και, σύμφωνα με τους ειδικούς, προστατεύει και από την τερηδόνα.
- Συμβάλει στην αντιμετώπιση ορισμένων τύπων δερματοπαθειών, που οφείλεται σε έλλειψη ή κακή απορρόφηση από το έντερο των συμπλέγματος Β. Ενισχύει τη φυσιολογική διαδικασία ανανέωσης των κυττάρων της επιδερμίδας, καθώς επίσης ενισχύει και την ανάπτυξη των μαλλιών και των νυχιών.
- Το γιαούρτι δεν προκαλεί εύκολα αλλεργία όπως το γάλα, γιατί με τη ζύμωση η λακτόζη (το σάκχαρο του γάλακτος, που είναιτο κύριο αλλεργιογόνο συστατικό του) διασπάται σε γαλακτικό οξύ, με αποτέλεσμα να γίνεται καλύτερα ανεκτό στο άτομο με αλλεργικό πρόβλημα. Μερικοί άνθρωποι δεν μπορούν να καταναλώσουν γάλα γιατί τους προκαλεί πόνους στην κοιλιά, διάρροια και φούσκωμα Αυτά τα συμπτώματα οφείλονται στην αδυναμία τους να πέψουν τη λακτόζη. το φυσικό ζάχαρο που περιέχει το γάλα. Στο γιαούρτι η λακτόζη μειώνεται κατά 20-30% με αποτέλεσμα το γιαούρτι να αποτελεί τροφή εύπεπτη ακόμα και για αυτούς τους ανθρώπους. Και
- Βοηθάει στη διατήρηση της υγείας σε καλή κατάσταση και, όπως ισχυρίζονται πολλοί, χαρίζειμακροζωία.Φημίζεται ότι διατηρεί το νου σε εγρήγορση και αποτρέπει το γήρας.
Δεν είναι μόνο τρόφιμο των ηλικιωμένων αλλά όλων των ανθρώπων.
Γιαούρτι και Δίαιτα: Το γιαούρτι αποτελεί ένα από τα καλύτερα διαιτητικά βοηθήματα. Ανάμεσα στις άλλες διαιτητικές τροφές, ενδεικτικά αναφέρεται ότι το αποβουτυρωμένο γιαούρτι περιέχει 38 θερμίδες περίπου έναντι 80 που περιέχει ένα αυγό, 132 θερμίδες ένα μέτριο μήλο, 100 μία πατάτα βραστή, 230 μία μερίδα κοτόπουλο ψητό, 126 τα 100 γραμμάρια τόνου σε νερό. Ενώ είναι αλήθεια ότι τόσο το σκέτο γιαούρτι, όσο και το γάλα έχουν την ίδια θρεπτική αξία και την ίδια ποσότητα θερμίδων, είναι γεγονός ότι το γιαούρτι είναι περισσότερο χορταστική τροφή. Επιπλέον, το γιαούρτι μπορεί να υποκαταστήσει άριστα τροφές, όπως είναι η κρέμα γάλακτος, η μαγιονέζα, η ξινή κρέμα (αφρόγαλα) που περιέχουν πολύ υψηλότερο ποσοστό θερμίδων με αποτέλεσμα να γίνεται πιο δυνατή η διατήρηση του βάρους υπό έλεγχο.
Παιδί και Γιαούρτι: Το γιαούρτι είναι ο καλύτερος φίλος και των παιδιών. Συστήνεται από τους παιδίατρους σαν βασικό στοιχείο του καθημερινού διαιτολογίου για όλες τις ηλικίες γιατί μια τροφή υψηλής βιολογικής αξίας, εύγευστη και εύπεπτη. Μετά τον 18ομήνα είναι ιδανικό σαν δεύτερο πρωινό ή απογευματινό γεύμα μόνο του ή σε συνδυασμό με φρούτα, μέλι, ψωμί ή μπισκότα. Σε περιπτώσεις γαστρεντερίτιδας το γιαούρτι μπορεί να αντικαταστήσει το γάλα προσφέροντας τις απαραίτητες θρεπτικές ουσίες. Μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του παιδιού σε νερό εφόσον θεωρείται μια ημι-στέρεα τροφή με μεγάλη περιεκτικότητα νερού. Ακόμα το γιαούρτι είναι δημοφιλές στη παιδική και εφηβική ηλικία γιατί προσφέρεται σαν επιδόρπιο, ενώ δεν περιέχει ζάχαρη, λιπαρά και πολλές θερμίδες. Μπορεί επίσης και να εμπλουτιστεί με ελκυστικά πρόσθετα όπως φρούτα, σοκολάτα, δημητριακά, μούσλι, ξερά δαμάσκηνα, μπισκότα, μέλι, καρύδια, γλυκά του κουταλιού.
Τι πρέπει να γνωρίζουμε για το υγιεινό γιαούρτι: Πολλοί αναρωτιούνται: <<ποια πρέπει να είναι όμως η όψη ενός γιαουρτιού ώστε να το καταναλώσουμε άφοβα και με τη σιγουριά ότι ναι, τρώμε κάτι που είναι όντως υγιεινό>; Έτσι για να είμαστε σίγουροι, πρέπει: Η Όψη του πρέπει να είναι αλαβάστρινη, δηλαδή λευκό, λείο και λαμπερό. Η γεύση του να είναι υπόξινη και να έχει χαρακτηριστικό και ευχάριστο άρωμα. Αν καλύπτεται από υμένιο (πέτσα) αυτό να είναι συμπαγές και λευκό έως υποκίτρινο.Στο ολόφρεσκο γιαούρτι η επιφανειακή πέτσα είναι λεπτή, λεία, λευκό-κίτρινη και εύθραυστη. Στο περισσότερων ημερών η πέτσα είναι χονδρή, ρυτιδωμένη, κιτρινωπή και ανθεκτική.Η φυσική του κατάσταση να είναι συμπαγής, χωρίς πόρουςκαι να μην εμφανίζει ίζημα.Να μην περιέχει χρωστικές ουσίες, ζελατίνη, ζάχαρη ή συντηρητικά. Το γιαούρτι με φρούτα δεν πρέπει να περιέχει προσθετικά ή συντηρητικά, όπως σορβικό κάλιο (που χρησιμοποιείται στα φρούτα).Το διάστημα ανάμεσα στην ημερομηνία παραγωγής και την ημερομηνία λήξης δεν πρέπει να ξεπερνά τον ένα μήνα (σε θερμοκρασία 2-6ο C). Το καλύτερο γιαούρτι και αυτό που περιέχει τις περισσότερες βιταμίνες είναι το ΠΛΗΡΕΣ. ηποσότητα ασβεστίου όμως είναι ίδια σε όλα τα είδη.
Γιαούρτι με ή χωρίς πέτσα; Εάν μπορείτε να προμηθευτείτε παραδοσιακό γιαούρτι με πέτσα (το οποίο έχει πήξει μόνο με την πυτιά), τότε προτιμήστε το, γιατί είναι αγνό και φυσικό προϊόν. Το γιαούρτι με πέτσα του εμπορίου, ωστόσο, είναι αποτέλεσμα βιομηχανικής επεξεργασίας. H πέτσα σχηματίζεται όταν το γάλα δεν είναι ομογενοποιημένο. Αυτό σημαίνει ότι το λίπος δεν διαχέεται στο γάλα, αλλά συγκεντρώνεται στην επιφάνεια. Ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στο αγελαδινό γιαούρτι με πέτσα και χωρίς πέτσα δεν υπάρχει, εκτός και αν έχει γίνει προσθήκη πρόβειου γάλακτος (πιο πλούσιο σε λιπαρά) ώστε να είναι πιο παχιά η πέτσα. H μόνη διαφορά ανάμεσα στους δύο τύπους γιαουρτιού είναι ότι στο γιαούρτι με πέτσα το λίπος είναι συγκεντρωμένο στην πέτσα, οπότε αφαιρώντας τη γλιτώνετε θερμίδες.
Πώς δεν πρέπει να είναι το γιαούρτι:Καλό είναι όμως να γνωρίζουμε ότι το γιαούρτι δεν πρέπει να έχει: Υπερβολικά ξινή γεύση: σημαίνει γενικά ότι έχει ζυμωθεί σε υψηλότερη από την κανονική θερμοκρασία ή ότι έχει περάσει η ημερομηνία λήξης του προϊόντος. Πικρίζουσα γεύση: σημαίνει ότι έχουν αναπτυχθεί πρωτεολυτικά βακτήρια ή ότι έχουν καταστραφεί τα οξυγαλακτικά βακτήρια ή ότι το γάλα που χρησιμοποιήθηκε περιέχει αντιβιοτικά. Κοκκώδη ή σπειρωτή υφή ή αραιό και όχι πυκνό: οφείλεται σε κακές συνθήκες πήξης και συντήρησης ή γάλα φτωχό σε στερεά συστατικά εξαιτίας ανατάραξης ή υπερθέρμανσης των δοχείων όπου γίνεται η πήξη. Χρώμα υποκίτρινο ή καστανό: σημαίνει ότι το γάλα έχει υπερθερμανθεί πριν από τη διαδικασία εμβολιασμού του με τα οξυγαλακτικά βακτήρια, τα οποία προκαλούν τη ζύμωση και πήξη του γάλακτος.